خلیج فارس یکی از مهم‌ترین آب‌راه‌های جهان است و در منطقه خاورمیانه که خود از اهمیت ویژه‌ای در معادلات بین‌المللی قرار دارد، همچون نگینی می‌درخشد. در واقع خلیج فارس، بزرگ‌ترین و ارزشمند‌ترین سرمایه طبیعی ایران است که در هشت سال جنگ دفاع مقدس سرنوشت جنگ را تغییر داد...
مقاومت تکاوران دریایی در خرمشهر :
حضور نیروی دریایی در صحنه‌های نبرد زمینی و حماسه‌هایی که تفنگداران و تکاوران این نیروی قهرمان در حفظ آبادان و شکستن محاصره دریایی آن و نیز مقاومت دلیرانه تکاوران دریایی در منطقه کوی ذوالفقاریه و شهر خرمشهر در اوایل جنگ آفریدند نیز قابل تقدیر است.
همچنین درگیری واحدهای شناور نیروی دریایی با دشمن در قبل از حمله سراسری 31 شهریور که منجر به نابودی تعدادی از واحدهای شناور دشمن در اروندرود گشت نشان دهنده پیشتازی نیروی دریایی در مقابله با هجوم ناجوانمردانه دشمن می‌باشد.
حماسه 34 روز دفاع از خرمشهر :
در روزهای اولیه تجاوز سراسری ارتش عراق حماسه دفاع و مقاومت تکاوران دریایی بر همه مردم به‌خصوص شهروندان خرمشهری که قبل از تهاجم دشمن و در طول حماسه 34 روزه دفاع از این شهر شاهد فعالیت و ایثارگری و جان‌فشانی این واحد بوده‌اند آشکار و روشن است، هر محله، هر نخل، هر کوچه و هر خانه خرمشهر گواهی خواهد داد که تکاوران و کلاه سبزان نیروی دریایی چگونه ایثار و فداکاری کردند. تک‌ها، تاخت‌ها،کمین‌ها، عملیات‌های ضربتی و جنگ خانه به خانه موجب 34 روز مقاومت گردید که چون به‌صورت تیمی و جنگ و گریز انجام گردیده است کمتر یادی از آنها به عمل می‌آید. آنها منطقه را به‌خوبی می‌شناختند و قبل از هجوم عراق نیز گزارش‌هایی مبنی بر تدارک دشمن بر یک حمله گسترده را اعلام نمودند اما نظر به شرایط کشور در اوایل انقلاب توجه چندانی به این‌گونه گزارشات نشد و گرنه نتیجه به‌گونه دیگری ورق می‌خورد.
عراق با نیروهای آماده و تا دندان مسلح خود و پشتیبانی کشورهای منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای قصد داشت سه روزه خرمشهر را تصرف نموده و خود را برای عملیات بعدی به ساحل کارون برساند. زیرا تصور می‌کرد که شرایط ارتش ایران با توجه به‌وقوع انقلاب، به‌گونه‌ای است که توانایی کوچک‌ترین مقاومتی را ندارد. اما خبر از غیرت، تعصب و ایمان مردم این کشور بزرگ نداشت که حتی با دست خالی هم از وجب به وجب خاک خود دفاع می‌کنند. از مرز شلمچه تا کارون هر وجب از خاک خرمشهر با خون شهیدی مزیّن گردیده است. استعداد نیروهای مدافع خرمشهر شامل تکاوران دریایی و نیروهای مردمی در مقابل لشکرها و تیپ‌های مکانیزه دشمن قابل قیاس نبود اما با توجه به مهارت‌های حرفه‌ای تکاوران دریایی و آموزشی که به نیروهای مردمی داده بودند همراه با انگیزه بالای دفاع از مرز و بوم میهن و خانه و کاشانه اهالی منطقه و اجرای عملیات‌های ضربتی در محورهای نفوذی متجاوزین ، تلفات و خسارات سنگینی به دشمن وارد شد که همین مسئله باعث کاهش سرعت نیروهای مهاجم گردید و فرصت را برای رسیدن سایر نیروها مهیا کرد.
عملیات مروارید :
هفتم آذرماه سال 59 سرآغاز عملیات پیروزمند نیروی دریایی بود که در آن روز خاطره انگیز واحدهای شناور نیروی دریایی با اجرای عملیاتی متهورانه، ضمن انهدام اسکله‌های نفتی ألبَکر و ألاُمیه چندین ناو جنگی و هواپیمای دشمن را به قعر دریا فرستادند.
در این عملیات پیروزمند که با همکاری تیزپروازان نیروی هوایی صورت گرفت، ضرباتی سنگین بر پیکره نیروی هوایی و دریایی عراق وارد شد به‌طوری‌که هیچ‌گاه نتوانست از اثرات این شکست رها شود.
* نحوه عملیات :
در سپیده دم هفتم آذرماه 1359، قهرمانان نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران، طی عملیاتی موسوم به «مروارید» درس تلخی به مزدوران دریایی عراق دادند به‌طوری‌که در لحظات اولیه این عملیات
متهورانه دریایی، سلحشوران این نیرو توانستند هفت ناوچه مدرن و اژدرافکن عراق موسوم به «اوزا» را در حوالی سکوهای نفتی البکر و الامیه که جنبه اقتصادى و بسیار مهمی براى دولت عراق داشت، به قعر دریا بفرستند. در ادامه این عملیات، چند فروند دیگر از ناوها و قایق‌های دشمن، توسط ناوچه همیشه قهرمان «پیکان» نابود و تعدادی از بالگردهای دشمن نیز که از ناوهای عراق پشتیبانی می‌کردند، ساقط و چندین فروند از هواپیماهای دشمن نیز توسط تیزپروازان نیروی هوایی و ناوچه قهرمان پیکان سرنگون شد . بسیاری از نفرات دشمن که بر روی ناوها و ناوچه‌های جنگی خود مستقر بودند به هلاکت رسیدند و بسیاری نیز خود را تسلیم نیروهای ایرانی کردند و سکوهای نفتی ألبَکر و ألاُمیه به دست نیروی دریایی ایران افتاد. قهرمانان ناوچه همیشه جاودان پیکان، همچنین در حوالى محل اصلى درگیرى، توانستند دو فروند بالگرد و یک فروند از هواپیماهاى میگ عراقى را در دریا سرنگون کنند.
در ادامه این عملیات، نیروهاى ایرانی به آخرین منطقه شمال خلیج فارس یعنى خور عبدالله در سواحل و مرز دریایى عراق هجوم بردند و بیش از 90 درصد از یگان‌ها و نیروهاى پشتیبانى کننده ناوگان درگیر عراق را منهدم کنند.
سرانجام پس از ساعت‌ها نبرد بیامان، هنگام ظهر، در حالی‌که دلاور مردان نیروی دریایی، آخرین گلوله‌های خود را به سوی دشمن نشانه می‌رفتند، ناوچه پیکان مورد اصابت چند فروند موشک قرار گرفت و با پرسنل شجاع خود در شمال خلیج‌فارس، در دل آب‌های گرم و نیلگون آن جای گرفت و بدین وسیله صفحه زرّین دیگری بر تاریخ نبردهای دریایی کشور افزوده شد و نتیجه این مصاف، انهدام بزرگ‌ترین پایانه‌های صدور نفت منطقه و از کار انداختن بیش از 50% توان رزمی نیروی دریایی عراق، همراه با از ساقط شدن چند فروند ناوچه و هواپیما بود.
نتیجه این نبرد آن‌چنان در روحیه افراد نیروی دریایی دشمن اثر گذاشت که تا پایان جنگ حرکت چندان مهمی در دریا از آنها مشاهده نشد و در طول جنگ نیز فعالیت دریایی دشمن، با استفاده از هواپیماها و
تجهیزات اهدایی شرق و غرب، از جمله جنگنده‌های میراژ، محدود به حمله ناجوانمردانه علیه هدف‌های غیر نظامی و بی‌دفاع شامل جمله کشتی‌های تجاری و نفت‌کش‌ها شده بود.
در آن زمان، امام راحل(ره) درباره رزم سلحشوران جان برکف نیروى دریایى در هفتم آذر فرمودند:
«... رویارویى نیروى دریایى ارتش با دشمن و آن همه افتخارات رزم، رشادت، شهامت و شهادت نشانه‌اى از اقتدار و اعتبار این نیروى بزرگ و سرافراز است...»
قهرمانان سرافراز عملیات موفق و پیروز «مروارید» در هفتم آذر سال 59 چنان ضربات مهلکى بر پیکره نیروى دریایى دشمن وارد کردند که امید فتح جبهه دریا را در مغز صدام و سردمداران بعثى رژیم عراق به خاک سیاه تبدیل کردند.
صدام در روز 30 نوامبر(10 آذر 59) در جلسه‌اى با حضور فرماندهان جنگى در دفتر کارش به مسئولان حمله کننده در بخش شمال خلیج‌فارس گفته بود که شنیدن خبر واقعه 7 آذر و عملیات مروارید و کسب پیروزى قاطع ایرانى‌ها در این عملیات، بدترین خبر در طول زندگى وى بوده است.
حضرت امام خمینى(ره) بنیان‌گذار جمهوری اسلامی ایران نیز، در بخشى از پیام خود خطاب به نیروهاى مسلح در باره نیروى دریایى ارتش جمهورى اسلامى ایران چنین فرمودند : « نیروى دریایى بحمدالله در آب‌هاى خلیج‌فارس و مرزهاى آبى کشور در عرصه دفاع مقدس از کشور اسلامى‌مان چون نگینى درخشنده است و برعرشه کشتى افتخار و صلابت خود استوار ایستاده است...» و از این رو بود که بنا بر فرمان امام راحل(ره) در سال 59، روز هفتم آذر به نام «روز نیروى دریایى» نام‌گذاری گردید.
نیروی دریایی و نبرد با آمریکا
این روند حماسه و پیروزی که با اجرای عملیات مروارید آغاز شده بود، در طول هشت سال مبارزه بیامان با دشمنان ادامه یافت که از آن جمله می‌توان به حماسه آفرینی پرسنل ناوشکن‌های سهند و سبلان و ناوچه جوشن در مصاف با ناوگان آمریکا اشاره کرد.
این عملیات که در روز 29 فروردین سال 67 همزمان با روز ارتش آغاز شد، در حقیقت یکی از کم‌‌نظیرترین نبردها در تاریخ جنگ‌های دریایی در مقابل ناوگان مجهز و قدرتمند آمریکاست.
حماسه‌ای که عزیزان نیروی دریایی با ناوشکن‌های سهند و سبلان و ناوچه جوشن آفریدند به‌عنوان خاطره و سندی افتخارآمیز برای نسل‌های آینده باقی خواهد ماند چراکه دلاوران نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران، برای دفاع از آرمان‌های مقدس اسلامی تا آخرین قطره خون جنگیدند و آب‌های خلیج همیشه فارس را رنگین کردند.
نیروی دریایی در طول جنگ تحمیلی براساس وظیفه حساس و خطیر خود در حفاظت از سواحلی به طول بیش از 3هزار کیلومتر و همچنین دفاع از آب‌های ساحلی و منابع حیاتی و راهبردی کشور همواره به‌عنوان یک وزنه تعیین کننده در منطقه خلیج‌فارس و دریای عمان عمل نمود، به‌گونه‌ای‌که یگان‌های
شناور سطحی و زیرسطحی، تفنگداران دریایی، یگان‌های پروازی هوادریای تحت پوشش این نیرو همواره تسلط کامل را بر حوزه‌های تحت حفاظت خود در خلیج‌فارس و دریای عمان اِعمال نموده و هر نوع فعالیتی از سوی دشمن را در محدوده آب‌های تحت حاکمیت جمهوری اسلامی ایران خنثی کرده‌اند.
بازرسی و بازپرسی کشتی‌های خارجی :
نیروی دریایی در طول جنگ تحمیلی در اجرای سیاست جمهوری اسلامی مبنی بر توقیف کشتی‌هایی که دارای کالای مشکوک متعلق به کشورعراق بودند، کلیه شناورهایی را که از طریق تنگه هرمز وارد خلیج‌فارس و دریای عمان تردد می‌کردند مورد بازرسی و بازپرسی قرار می‌داد.
اسکورت کاروان:
جهت بازنگه‌داشته شدن خطوط مواصلاتی خودی، نیروی دریایی اقدام به اسکورت هزاران فروند شناور طول هشت سال دفاع مقدس نمود که این روند در زمان صلح هم ادامه دارد.
این مطالب تنها گوشه‌هایی از کارنامه زرین دریادلان ارتش جمهوری اسلامی ایران در ایام افتخارآفرین دفاع مقدس بود در حالی‌که امروز نیز این نیرو در کنار برادران سپاه پاسداران با حفظ آمادگی کامل، وظیفه صیانت از مرزهای آبی کشورمان را بر عهده دارند.
در حال حاضر هم با گسترش نیروی دریایی در سواحل دریای عمان و حضور در عمق اقیانوس هند (مدار 10 درجه) و مقابله با دزدان دریایی مستقر در تنگه باب المندب، راه شهیدان سرافراز تاریخ دریایی کشور جهت اعتلای ایران اسلامی تحت رهبری‌های حکیمانه فرماندهی معظم و معزّز کل قوا ادامه دارد و نسل جدید کارکنان نداجا، خوشخیالی تعَرُض به جمهوری‌اسلامی ایران از طریق دریا را بر آنان حرام خواهند کرد.
منبع:پایگاه فرهنگی و اطلاع رسانی نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران